| |
PODKARPACKI Szlak Architektury Dewnianej 
Chyrowa - fot. Wiesław Gargała
Artykuły Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej...Opublikowano 15.12.2009 Mirosław Górski
Skansen kolbuszowski
W Parku Etnograficznym MKL zgromadzono najbardziej reprezentatywne przykłady architektury Lasowiaków i Rzeszowiaków, a więc grup etnograficznych, którymi Muzeum się zajmuje i których różne aspekty kultury bada już od ponad 50 lat.
– architektura Lasowiaków
 Nazwa pierwszej z tych grup pochodzi od gęstych lasów (Puszcza Sandomierska), porastających teren w widłach Wisły i Sanu, stanowiących miejsce ich życia. Lasowiacy, czyli inaczej Lesiacy, to po prostu mieszkańcy lasu, odróżniający się od sąsiadów i jednocześnie pielęgnujący swą odrębność. Lasowiacy od zawsze korzystali z bogactwa otaczającej ich przyrody, co znalazło również wyraz w architekturze, a dokładniej w materiale w niej wykorzystywanym.
– architektura Rzeszowiaków
 Rzeszowiacy to druga z grup etnograficznych reprezentowana w kolbuszowskim skansenie, reprezentowana w sektorze o takiej samej nazwie. Architektura budynków nie różni się specjalnie od części lasowiackiej. Jako materiał wykorzystywano drewno, z którego wznoszono ściany o konstrukcji zrębowej, w narożnikach zwęgłowanej. Do pokryć dachowych Rzeszowiacy używali słomy, ale zdarzało się, że sam szczyt dachu obkładano dachówkami i tzw. gąsiorami, co znacznie zwiększało jego trwałość. Właśnie taką konstrukcję zastosowano na chałupie z m. Budziwój k/Rzeszowa. Trzeba dodać, że było to rozwiązanie dosyć drogie i mogli sobie na nie pozwolić raczej zamożni rolnicy.
Więcej...
Cmolas - Ulanów...Opublikowano 25.11.2009  Cmolas
Poręby Dymarskie
Stalowa Wola
Krzeszów
Ulanów
Opracował Bohdan Zhukiewicz
fot. (bo, zakapior)
Więcej...
... skansen w Markowej...Opublikowano 25.09.2009 Muzeum Wsi Markowa
Chałupa przysłupowa Rafała Dżwierzyńskiego 1874 roku
 ... chałupa kmieca jest to budynek wzniesiony w konstrukcji przysłupowej, posadowiony na niskiej ławie fundamentowej. Chałupa wybudowana na rzucie prostokąta, jest szerokofrontowa. Ściany wzniesione są z obrabianych ręcznie bali, pobielone wapnem. W zwęgłowaniach bale związane są na „rybi ogon” i na „obłap”, o nierówno ściętych i znacznie wystających poza lico ścian ostatkach...
... w północno-wschodniej części Zagrody-Muzeum znajdują się: chałupa biedniacka i stajenka, pochodzące z 1905 roku...
zwiedzaj razem z nami
http://pogranicze.eu/pl/gallery/
Więcej...
Krzemienica - Chłopice...Opublikowano 25.08.2009  Krzemienica
Sonina
Kosina
Nowosielce Przeworskie
Krzeczowice
Siennów
Chłopice
Opracował Bohdan Zhukiewicz
fot. (bo, zakapior)
Więcej...
Zabudowa drewniana i nie tylko w Pruchniku i Przeworsku...Opublikowano 25.07.2009 Pruchnik
onegdaj miasteczko Pruchnickich i Pieniążków
fot. Zakapior
Obecne centrum utrzymane w formie skansenu.
Chlubą Pruchnika – Rynek i jego zabudowa.
Układ urbanistyczny oparty na średniowiecznym planie szachownicy pochodzi z czasów lokacji miasta. Pod koniec XV wieku układ przestrzenny  był w pełni ukształtowany, miasteczko posiadało Rynek z ulicami wychodzącymi z naroży, kościół, zamek i wały miejskie. Na przełomie XVIII/XIX miasteczko złożone było w całości z domów drewnianych, tylko jeden był częściowo murowany. Właściwie skręcając w każdą boczną uliczkę można zobaczyć przykłady zabudowy małomiasteczkowej: drewniane domy z podcieniami o wysokich, stromych dachach krytych gontem. Pierwotnie podcienia miały charakter użytkowy, ponieważ rozkładano na nich towary w dni targowe. Podcienia z biegiem czasu przestały spełniać swą rolę handlową stając się głównie elementami zdobiącymi domy.
Skansen zajazd "PASTEWNIK" w Przeworsku
Na terenie dawnego majątku dworskiego;
- usytuowany jest jedyny w Polsce skansen, pełniący rolę zajazdu, hotelu i campingu.
 ... żywy skansen, do którego przeniesiono z terenu miasta i okolic, a następnie zrekonstruowano 8 obiektów: dworek modrzewiowy z Krzeczowic, dom tkacza z szeroką sienią, dom wyrobnika, dom kupca masła z wysoką piwnicą, dom z Gaci z werandami, bróg z dachem gontowym, piwnicę wolnostojącą – grubę, drewniano-murowaną kuźnię z elementami warsztatu kowalskiego...
„Pastewnik” - tutaj latem organizowanych jest wiele imprez plenerowych o charakterze kulturalno-rozrywkowym (co roku w czerwcu festiwal BLUES).
http://www.pastewnik.pl/
http://outsiderblues.pl
Więcej...
... na kulturowym pograniczu...Opublikowano 25.06.2009 Położone na kulturowym pograniczu między wschodem i zachodem ...
Do największych skarbów regionu należą kościoły w Haczowie i Bliznem, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.
* Blizne
 Kościół w Bliznem konstrukcji zrębowej z drzewa modrzewiowego w stylu gotyckim otoczony wieńcem starych drzew (około 300 - 440 lat) wzmiankowany jest już pod rokiem 1366 w dokumencie Kazimierza Wielkiego. W tym samym roku została założona wieś Blizne na wyrębie leśnym jako wieś królewska.
 Na podstawie analizy porównawczej z innymi kościołami drewnianymi tego typu pozwala przypuszczać, że kościół powstał w pierwszej połowie XV wieku i należy do najstarszych drewnianych kościołów w województwie podkarpackim. Niegdyś kościół otaczały wały obronne z palisadami i stał jak gdyby na półwyspie oblany z trzech stron rozlewiskiem rzeki Stobnicy nie mającej podówczas własnego koryta (obecnie są tam podmokłe łąki) przez co cały obiekt obronny stanowi jakby twierdzę trudną do zdobycia. Kiedy w 1623 roku jedna z watach tatarskich żądna łupu napadła niespodzianie na Blizne spotkała się ona ze zbrojnym oporem tutejszych mieszkańców. W tej walce Tatarzy ponieśli sromotną klęskę, a zwycięscy uwolnili 60 osób w niewolę pojmanych. Od tego czasu Tatarzy nie zapuszczali więcej swoich zagonów w okolice Bliznego.
W !966 roku parafia obchodziła swoje 600-lecie.
 
Miłego zwiedzania życzy!!!
Bohdan Zhukiewicz
Szlak Architektury Drewnianej
- województw podkarpackiego przeznaczony jest głównie dla turystów zmotoryzowanych. Na terenie podkarpacia liczy 1202 kilometrów. Na szlaku znalazło się 9 tras oraz 127 obiektów architektury drewnianej, zarówno sakralnych jak świeckich. Obejrzeć można między innymi: kościoły, cerkwie, skanseny, zespoły zabudowy małomiasteczkowej, zabudowę uzdrowiskową, dwory i pałace.
To zespół plebański - kościoł z XV wieku w Bliznem z zachwycającą polichromią wewnątrz.
Godne szczególnej uwagi są perły architektury drewnianej, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Oraz największy drewniany kościół w stylu gotyckim na świecie, zarazem najstarszy kościół drewniany w Polsce lokowany w Haczowie.
* Haczów
W miejscowości tej zabytkiem, który dotrwał do dzisiaj jest największy i jeden z najstarszych, nie tylko w Polsce ale i na skalę światową, zrębowy drewniany kościół gotycki.
 Haczów – wieś ongiś królewska położona po obu brzegach Wisłoka otrzymała około roku 1360, za pozwoleniem króla Kazimierza Wielkiego lokację na prawie magdeburskim. Lokacja ta została potwierdzona przez króla Władysława Jagiełłę dokumentem z dnia 7 lutego 1388 roku, jednocześnie w tym samym roku król utworzył parafię rzymskokatolicką. Tradycja od dawna wiązała budowę drewnianego kościoła w Haczowie z królową Jadwigą żoną Władysława Jagiełły. Badania historyków sztuki potwierdziły tezę, iż istniejący do dzisiaj kościół haczowski to świątynia wzniesiona pod koniec XIV wieku.
Opracował Zakapior
foto (ordynat, bo, zakapior)
Więcej...
wędrujemy z... Lutczy przez Krosno, Czerteż, do Domarzdza i Golcowej...Opublikowano 25.05.2009  * Lutcza - XV
* Bonarówka cerkiew - XVII
* Krosno - 1460
* Klimkówka - 1854
* Jaćnierz - XVII
* Czerteż cerkiew - 1742
 * Jurowce cerkiew - 1873
* Humniska - XV
* Jasienica Rosielna - 1770
* Domaradz - XV
* Golcowa - XV
Opracował Bohdan Zhukiewicz
fot. Jan, Krzysztof, Bohdan Zhukiewicz, (bo, zakapior)
Więcej...
PodkarpacieOpublikowano 25.04.2009 Od Przemyśla po zachodnie krańce Karpat trwały kolejne ofensywy i kontrofensywy związane głównie z bitwami o Duklę...
Magda Cybulska
Dachy cerkwi zanurzają się w niebo coraz głębiej i głębiej.
Zaraz odpłyną pękate kopuły.
Za nimi podążą przydrożne krzyże, samotne drogi
i porzucone cmentarze.
Nawet ziarenko piasku nie pozostawi po sobie śladu.
Świątynie
 * Blizianka
* Daliowa
* Gwoździanka
* Piątkowa
* Straszydle
* Siedliska
* Wróblik Szlachecki
zapraszamy zwiedzaj
PODKARPACIE szlak architektury drewnianej
Zakapior
fot. Wiesław Gargała, Janusz Kurasz (ordynat, mk, bo, zakapior)
Więcej...
... pomiędzy Sanokiem a Przemyślem - doliną (okolice) środkowego Sanu...Opublikowano 25.01.2009 Mrzygłód zespół zabudowy
 Do końca XVI wieku miejscowość nazywana była Tyrawa (Królewska). Prawa miejskie Mrzygłód otrzymał w 1425 roku. Kilkakrotnie pustoszony przez Tatarów, niszczony przez powodzie i pożary, stopniowo chylił się ku upadkowi. Po drugiej wojnie światowej utracił prawa miejskie. O charakterze miasteczka decyduje drewniana zabudowa, pochodząca z końca XIX wieku i początku XX, rozmieszczona głównie wokół rynku. Do zachowania obecnej struktury przestrzennej miejscowości przyczyniły się plany utworzenia zalewu, na terenie, na którym położony między innymi Mrzygłód, co pociągnęło za sobą zakaz budowy nowych obiektów. O unikalności kulturowej tej miejscowości świadczy nie tylko ranga pojedynczych obiektów, co układ zabudowy zachowany niemalże w całości, bez znaczących przemian.
fot. Bohdan Zhukiewicz (bo, zakapior)
Szlak Ikon
... wędrując doliną Sanu...
- jest szlakiem dydaktycznym (znakowany na niebiesko) i prowadzi z Sanoka do najstarszej drewnianej cerkwi w Polsce w Uluczu. Łączna długość szlaku wynosi 70 kilometrów i umożliwia zwiedzanie świątyń między innymi w Międzybrodziu, Siemuszowej oraz Olchowcu i dalej wzdłuż rzeki aż do Przemyśla. Szlak można pokonywać pieszo, konno, rowerem. Główne atrakcje turystyczno - krajoznawcze na szlaku to: Muzeum Ikon oraz Muzeum Budownictwa Ludowego - Skansen w Sanoku.
Sanok
 Tyrawa Solna
Dobra
Hłomcza
Łodzina
Ulucz
Dydnia
Jabłonka
Obarzym
Bachórzec
Krasice
Przemyśl - Kruhel Wielki
Opracował Bohdan Zhukiewicz
fot. Kaziu Błonar (bo, zakapior)
... oraz płynąc doliną Sanu...
- urokliwe zakola i przełomy rzeki San, jej górskie oraz nizinne odcinki o różnym stopniu trudności, przyciągają coraz więcej amatorów kajakarstwa. Na Sanie wytyczony został szlak wodny „Błękitny San”, który można pokonać kajakiem, pontonem czy na tratwie. Szlak został oznakowany, a wkrótce pojawią się przystanie wodne, pomosty, punkty widokowe a także zaplecze noclegowo - gastronomiczne.
Start w Sanoku... aż do Przemyśla.
Ulucz Cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pańskiego (pierwotnie klasztorna) według tradycji zbudowana w latach 1510-1517 (jednakże badania dendrochronologiczne sugerują połowę XVII wieku), związana z istniejącym  tu niegdyś warownym klasztorem Bazylianów. Po 1947 opuszczona. Remontowana i rekonstruowana w latach 1961 – 1964. Bazyliańska świątynia pozostanie nadal jedną z niewielu zachowanych drewnianych cerkwi, kształtujących nasze wyobrażenie o najdawniejszym budownictwie sakralnym.
Cerkiew w Uluczu na wzgórzu „Dębnik”, w miejscu naturalnie obronnym, otoczonym wałami (Oddział Terenowy Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku).
Jedna z najstarszych drewnianych cerkwi w Polsce z roku 1659, zrębowa, orientowana, trójdzielna, (składa się z sanktuarium z pastoforiami, nawy i przedawnia, tak zwanego babińca). Wzniesiona w miejscu starszej cerkwi.
Więcej...
Łemkowie, poprzez swoją odrębność, język, religię, zwyczaje, muzykę, stroje...Opublikowano 15.01.2008 Marta Rymar
Adiunkt Muzeum Rzemiosła w Krośnie
Język, jakim posługują się Łemkowie?...
Język łemkowski funkcjonuje w Polsce jako ojczysty język Łemków / Rusinów. Za czasów komunistycznych nie mógł rozwijać się swobodnie, ani też korzystać z praw przysługujących językom mniejszości. Za ojczysty język Łemków uznawano wtedy język ukraiński. Dopiero po 1989 roku mógł liczyć na większe możliwości funkcjonowania i rozwoju. Jednak i dzisiaj nie wszyscy Łemkowie widzą potrzebę kultywowania i kodyfikacji ojczystego języka, tłumacząc to jego nieprzydatnością oraz brakiem prestiżu we współczesnym świecie.
"Łemkowie w historii i kulturze Karpat".
Ekspozycja włączona została w obręb wystawy stałej - nie tylko uzupełniając ją tematycznie, ale prezentując i akcentując ważny rozdział w historii lokalnego rzemiosła, związany z życiem i kulturą dawnej społeczności łemkowskiej.
Jej zorganizowanie jest efektem współpracy Muzeum Rzemiosła w Krośnie oraz Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej.
Opracował Bohdan Zhukiewicz
foto (zakapior)
Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej
Zespół muzealny składa się z:
- chałupy mieszkalno-gospodarczej, koniuszki, chlewisku, świetlicy, spichlerzyka, wiatraka, kaplicy, kuźni cygańskiej, konstrukcji traka, żurawia studziennego, wraz z wyposażeniem oraz stara chata żydowska z ekspozycją judaików...
Więcej...
... photo... Daliowa - fot. Zakapior
 |
|
